Ik was eigenlijk op zoek naar iets heel anders. Of laat ik het zo zeggen: alles was onderzocht en ik begeleidde het proces. En precies op dat moment, uit het niets, hoorde ik een scherp “tsie, tsie”. In een flits schoot een blauw-oranje torpedo langs me heen.

Niet zo lang geleden werd de ijsvogel in rapporten vaak makkelijk afgevinkt: “meerdere broedgelegenheden in de omgeving, klaar!” Maar is dat echt zo? Steeds vaker komen we gebieden tegen met vooral beschoeiingen en lage, begroeide oevers – plekken waar een ijsvogel nauwelijks kans lijkt te maken.

En toch, zelfs in mijn project, waarin ik vooral begeleidde, kreeg hij een plekje. Geef jij de ijsvogel ook een kans?

🌊 Fine dining met blauwe Michelin-ster Restaurant Rivier & Sloot – ★★★

Chef-kok: Moeder Natuur

• 🐟 Amuse-bouche: een subtiel gefritst stekelbaarsje – krokant van buiten, boterzacht van binnen.
• 💧 Dessert: luchtige watervlo-macarons, klein maar verfijnd.
• 🍽️ Plat principal: jonge visjes, dagvers uit de sloot, met een vleugje wier.
• 🌱 Seizoensspecial: kikkervisjes, alleen verkrijgbaar in het late voorjaar.

De presentatie? Altijd sprankelend, met een perfecte splash. De bediening? Razendsnel – in een oogwenk geserveerd.

Kortom: een gastronomische ervaring die zelfs de strengste recensent doet fluiten van plezier.

🌿 De ijsvogel als water- en natuurcoach

Zie je hem hangen, dan weet je dat het goed zit: de ijsvogel is een levende kwaliteitsmeter voor schoon water en gevarieerde oevers. Zijn aanwezigheid laat zien dat natuurinclusief ontwerp werkt – helder en gezond water met een hoog aanbod van visjes en insecten. Zulke plekken dragen ook bij aan klimaatadaptatie: ze bergen regenwater, houden het koel en versterken de biodiversiteit.

Kortom: de ijsvogel is eigenlijk een gratis gemeentelijke natuurkwaliteitsmedewerker. Alleen zonder koffieautomaatpauze.

🪺 Ouder zonder kinderopvangtoeslag

De ijsvogel draait overuren als ouder. Omdat veel soortgenoten de winter niet overleven, kiest hij voor meerdere broedsels per jaar, met telkens 6 tot 8 eieren. Nest bouwen, eieren warmhouden, kuikens voeren… en dat allemaal meerdere keren achter elkaar. Gelukkig hoeft hij geen opvangkosten of kinderopvangtoeslag te betalen – anders was hij allang failliet gegaan.

🏞️ Maar we zijn slechte huisbazen

• Strakke betonnen oevers of houten beschoeiingen? Alsof je iemand een flat verhuurt zonder deuren.
• Vervuild water? Voor ons vies, voor hem: een all-you-can’t-eat buffet.
• Te veel bootjes en zwemmers? Voor hem net alsof Google Maps steeds zegt: “Omrijden. Omrijden. Omrijden.”
• Dichte rietoevers? Dan kan hij niet eens bij de buren op visite.

Gelukkig kunnen we dit verbeteren!

🛠️ Hoe we zijn contract verlengen

Overheden en ontwikkelaars

• Bouw natuurinclusieve wijken met watergangen en natuurlijke oevers – ijsvogels houden van een beetje natuur, niet van betonparken.
• Bied plaatselijk steile, onbegroeide oevers of leg een ijsvogelwand aan met wat struikjes erbij – een soort VIP-lounge voor je blauwe superster.
• Steek een paar dikke takken in de oever die over het water hangen, of zet een paal in het water: perfecte zit- en visplek.
• Laat omgevallen bomen liggen of trek een boom om, met voldoende bodemlaag tussen de wortels – extra kamers voor avontuurlijke kuikens.
• Zorg voor schoon water met geschikte visjes (soms betekent dat: alleen elektrische boten – sorry speedbootfanaten).
• Houd de balans tussen natuur en recreatie: rustige plekken zijn cruciaal, niemand houdt van een overvolle sloot.

Particulieren

Zie je ijsvogels vooral in het najaar rondvliegen? Dan zijn dit jonge vogels die hun territorium uitbreiden en op zoek zijn naar een broedplek.

• Bied steile, rustige en plaatselijk onbegroeide oevers, een ijsvogelwand of een veilige nestkast (niet toegankelijk voor honden en kinderen).
• Houd deze plekken onbegroeid en rustig – een beetje privacy is ook voor een vogel belangrijk.
• Plaats een paaltje of grote dode tak in het water: perfecte zit- en visplek, met front-row view op je sloot.
• Gebruik geen gif of chemische bestrijdmiddelen – ijsvogels zijn goede medewerkers, maar geen chemische stuntvogels.

📄 Handleiding voor ijsvogelwanden: www.vogelbescherming.nl/docs/9bdc96e9-8cd9-4c1c-bbc2-6c70ea35db85.pdf

💡 Wat dit mij leert

De ijsvogel is meer dan een gratis natuurmedewerker; hij is een kwetsbare blauwe held die ons laat zien hoe gezond onze wateren écht zijn. Het is aan ons om zijn werkplek leefbaar te houden.

🔁 Herkenbaar?

Heb jij een steile oever, een onopvallende slootwand of een rustig hoekje bij het water waar een ijsvogel zich thuis voelt? Deel het hieronder – ik luister graag mee (en steek stiekem wat visjes klaar 😉).